Aktywność w życiu naszych psów jest bardzo ważnym elementem. W zależności od tego czy jest to pies sportowy, pies w średnim wieku prowadzący normalny tryb życia czy pies starszy lub schorowany, aktywność jest różna. Jeden pies będzie codziennie chodził na dwugodzinne treningi, inny ma rzucaną piłeczkę codziennie na spacerze, a jeszcze inny dwa razy w tygodniu wychodzi na „wybieganie się”. Każda z tych aktywności jest czymś więcej, niż tylko zwykłym 20-minutowy spacerem i każda z nich wymaga większego nakładu pracy całego psiego organizmu. Co za tym idzie, każda z tych aktywności jest treningiem dla psa, a do każdego treningu należy się dobrze przygotować, dobrze go przeprowadzić i odpowiednio zakończyć. Dzisiaj poruszę ważny temat jakim jest właśnie przygotowanie do treningu, czyli rozgrzewka oraz zakończenie, czyli cool down.
"Do każdego treningu należy się dobrze przygotować, dobrze go przeprowadzić i odpowiednio zakończyć"
Zacznijmy od tego, że aby zacząć z psem większą aktywność, należy mieć pewność, że nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań. Do takich mogą należeć: zbyt mały wiek (u szczeniaków należy uważać na nadmiar aktywności, powinno się to skonsultować z lekarzem prowadzącym, fizjoterapeutą bądź inną osobą kompetentną w tym temacie), choroby (tutaj można by wymieniać cały szereg, ale należy uważać przy wszelkich urazach ortopedycznych, neurologicznych czy chorobach serca) czy podeszły wiek (starsze psiaki często borykają się z różnymi chorobami, więc również należy skonsultować to z osobą komponentą). Ponadto każdą większą aktywność należy wprowadzać stopniowo, jeżeli np. nagle chcecie zacząć biegać i zabrać swojego psa na bieganie, a Wasz psiak ma już 5 lat i od zawsze był typowym kanapowcem, to z dnia na dzień nie wprowadzicie mu 5 km biegania, ponieważ mogłoby to spowodować różne przeciążenia i kontuzje. Aktywność wprowadzamy powoli u każdego psa, zaczynamy z tygodnia na tydzień zwiększać, ale też obserwujmy psa, żeby nie wyjść po za jego maksymalne możliwości. Jeżeli ciężko Wam stwierdzić od czego zacząć aktywność i jak zwiększać żeby nie przesadzić, to dobrze sprawdzi się The Woof. Obroża posiada monitor aktywności i powie wam jak plasuje się aktualnie aktywność waszego psiaka. Daje Wam to punkt zaczepienia, od którego powoli możecie zwiększać tą aktywność. Jeżeli coś będzie nie tak podczas treningu, Wasz pies będzie już zmęczony to obroża również Wam to zakomunikuje. A kiedy już się upewnicie, że wasz pies może biegać za piłką, zacząć przygodę z agility czy biegać z wami przy rowerze to czas najwyższy na wiedzę, którą chce Wam tutaj przekazać.
Rozgrzewka tak samo jak u ludzi tak i u zwierząt jest bardzo ważnym elementem aktywności. Osoby trenujące na pewno mają tego świadomość. Kiedy idziemy biegać to musimy się rozgrzać, aby na drugi dzień nie „umierać” z powodu przykurczów czy zakwasów. Osoby ćwiczące na siłowni, przed ćwiczeniami na konkretną partię mięśni muszą ją rozgrzać, aby nie doszło do kontuzji. Tak samo w treningu naszych psów rozgrzewka jest istotna, pozwala ona na szybszą regenerację mięśni po wysiłku oraz zmniejsza szansę na wystąpienie urazu! Większość badań w tym kierunku prowadzonych jest na ludziach, rzadko na koniach, a prawie w ogóle na psach. Jednak osoby, które trenują z psami zawodowo często potwierdzają tezę, że dobre przygotowanie psa do treningu i prawidłowy cool down po wysiłku przyczyniły się do poprawienia wyników sportowych u ich psów.
Rozgrzewka to przestawienie psa z trybu spoczynek do trybu trening. Podczas niej pies przygotowuje swój układ krążenia, oddechowy oraz aparat ruchu. W trakcie rozgrzewki dochodzi do przyspieszenia akcji serca, zwiększenia pojemności oddechowej płuc, wzrostu ciśnienia krwi, wydolności minutowej płuc oraz zwiększenia przepływu krwi przez naczynia krwionośne. To wszystko powoduje u psa lepsze ukrwienie, zaopatrzenie w tlen oraz substancje odżywcze mięśni, a także zwiększenie temperatury mięśni. Skutkami wszystkich tych procesów zachodzących podczas rozgrzewki jest lepsze zaopatrzenie mięśni w tlen oraz zwiększenie elastyczności mięśni. Ponadto rozgrzewka przygotowuje stawy do wysiłku. Z psychologicznego punktu widzenia rozgrzewka nastawia psa na pracę, koncertuje go na poszczególnych zadaniach i pozwala się lepiej skupić.
"W treningu naszych psów rozgrzewka jest istotna, pozwala ona na szybszą regenerację mięśni po wysiłku oraz zmniejsza szansę na wystąpienie urazu.(...) Z psychologicznego punktu widzenia rozgrzewka nastawia psa na pracę, koncertuje go na poszczególnych zadaniach i pozwala się lepiej skupić."
Co może się zdarzyć jeżeli nie rozgrzejemy naszego psa przed treningiem?
Tak naprawdę nic nie musi się wydarzyć, nie jest powiedziane nigdzie, że jak nie rozgrzejesz psa to przytrafi mu się kontuzja. Ale.. Twój pies Ci nie powie, że po dzisiejszym bieganiu bolą go mięśnie, że coś mu „strzeliło” w kolanie, ale jest twardy i tego nie pokaże, albo, że czuje bolesność w kręgosłupie, ale zaraz będzie szedł na spacer, więc na chwile o tym zapomina. Nasze psiaki często są twardzielami i nie pokazują dolegliwości bólowych, a czasem pokazują tak subtelnie, że zwykłe oko nie wychwyci tego, że coś jest nie tak. W teorii jak i w praktyce na własnym ciele, wiemy co może się zdarzyć kiedy się nie rozgrzejemy, więc zadbajmy pod tym kątem też o nasze zwierzaki.
W moim gabinecie w 95% spotykam się z psiakami z urazami, po operacjach, kulejących itp. Zdarzają się przypadki, że podczas wywiadu dowiaduje się, że kontuzja miała miejsce na zwykłym spacerze, podczas biegania czy zabawy. W niektórych z tych przypadków powodem była źle dobrana aktywność do psa czy nieumiejętnie prowadzony trening bez rozgrzewki, a czasami zlekceważenie już wcześniejszych problemów i doprowadzenie podczas spaceru do gorszego urazu. Dużo właścicieli nie potrafi odpowiednio dobrać aktywności do swojego psa. Weźmy chociażby starsze psiaki. Każdy pies starzeje się inaczej i w innym wieku. Jeden będzie seniorem już w wieku 7 lat, a inny w wieku 11. Tutaj ważna jest obserwacja naszego psa, aby wychwycić ten okres kiedy nasz pies zaczyna się starzeć i powinniśmy zacząć trochę zmieniać jego aktywność. The Woof monitoruje aktywność Waszego psiaka i dzięki niej możecie dowiedzieć się, że np. w ostatnim czasie zmalała. Wtedy to jest powód do zastanowienia się czy jest to spowodowane jakimś urazem, chorobą (tu należy sprawdzić u weterynarza) czy może właśnie nasz pies wchodzi w wiek seniora i jest to naturalne, że jego aktywność powoli zacznie maleć. Ponadto w trakcie długich spacerów, kiedy nasz pies biega sobie gdzieś w oddali, a my zajmujemy się często innymi sprawami, to nie zwracamy uwagi na to ile razy i jak długo nasz psiak musi odpocząć. Monitor aktywności dla psa pozwala sprawdzić czy dany spacer nie był zbyt intensywny dla Waszego psiaka.
Zmiana aktywności wraz z wiekiem
U mojego psa zmiany w aktywności zauważyłam w wieku około 11 lat, przede wszystkim podczas długich spacerów, kiedy nie dawał rady przejść tylu kilometrów co zawsze, musiał robić częstsze przystanki i po powrocie do domu spał do następnego dnia. Kiedy zauważacie u swojego psiaka, że już nie daje rady niektórych rzeczy robić, to musi się Wam zapalić lampka, że pora na pewne zmiany w aktywności Waszego pupila. Czasami spotykam się z przypadkami, że przychodzi właściciel ze swoim, powiedzmy 11 letnim owczarkiem niemieckim, i opowiada, że pies ma problemy z chodzeniem, chory kręgosłup i słabe mięśnie. Podczas wywiadu nagle właściciel mówi: ‘no on jest taki powolny, ale za to jak zobaczy swoją ulubioną piłeczkę to skacze, szaleje i wtedy trzeba się z nim pobawić, no a na koniec pada i nie ma już siły nawet zjeść’. I tutaj należy się zastanowić czy ta piłeczka to na pewno dobry pomysł? Czy pies, który na co dzień słabo chodzi, ma chory kręgosłup i słabe mięśnie, powinien biegać jak szalony za piłką do upadłego? Otóż oczywiście, że nie… W takim przypadku bardzo łatwo o: zerwanie więzadła (słabe mięśnie nie trzymają dobrze stawu kolanowego, a u starszego psa łatwo o taki uraz), wypadnięcie dysku (chory kręgosłup, szybkie zrywy za piłką, starość i możliwe predyspozycje mogą przyczynić się do bardzo poważnych problemów) przykurcze, bolesność stawową i mięśniową i wiele innych. Dlatego ja w gabinecie staram się uświadamiać każdego właściciela co jego pies może, czego nie może, na co zwracać uwagę, czego unikać, jak bawić się z psem, co można trenować itd.
" I tutaj należy się zastanowić czy ta piłeczka to na pewno dobry pomysł? Czy pies, który na co dzień słabo chodzi, ma chory kręgosłup i słabe mięśnie, powinien biegać jak szalony za piłką do upadłego? Otóż oczywiście, że nie… "
Wiadomo, że jak pies zobaczy swoją ulubioną zabawkę to nagle w przypływie radości zacznie szaleć i skakać jak młody szczeniak, ale to jest chwilowe i potem będziemy mu rzucać tą piłkę i on będzie za nią biegał, ale często będzie robił to ostatkiem sił i do tego w bólu, który towarzyszy mu przez różne przewlekłe choroby. Pomijając to, że w ogóle chory, starszy pies nie powinien biegać jak szczeniak za piłką to jeszcze tak nagle pojawiająca się aktywność (pies widzi piłkę, wstaje i zaczyna szaleć) bez żadnego rozgrzania stawów mięśni może naprawdę doprowadzić do kontuzji.
Jak powinna wyglądać rozgrzewka?
Rozgrzewka powinna być dostosowana pod konkretną aktywność naszego psa, niektóre dyscypliny sportowe angażują konkretne partię mięśni, które przed treningiem powinniśmy bardziej rozgrzać. Jeżeli trening naszego ma psa ma być krótki, ale bardzo intensywny to rozgrzewka powinna trwać dłużej. Analogicznie, jeżeli trening ma być długi i mało intensywny to rozgrzewka może być krótka. Najprostszą formą rozgrzewki jest spacer. Spacer ten może trwać 5 do 15 min i dobrze gdyby jego intensywność się zwiększała, tak aby małymi krokami dojść do intensywności w trakcie treningu.
Przykład:
Idziemy z psem na łąkę porzucać mu piłkę. Łąkę mamy przed domem, więc najpierw zrobimy rozgrzewkę (najlepiej na długiej, treningowej lince):
- Spacer w stępie 5 min
- Siad-wstań, waruj-wstań
- Slalom między nogami
- Wchodzenie przednimi łapami na podwyższenie (wyciąganie psa do przodu, ku górze – aktywny stretching)
- Wchodzenie tylnymi łapami na podwyższenie (wyciąganie psa do przodu, ale w dół – aktywny stretching)
- Kłus 2 min z przerwami
- Slalom w kłusie między pachołkami, drzewami itp.
- Kłus do wyznaczonego miejsca (postawić pachołek w odległości np. 20 m – pies ma dobiec do niego i wrócić – można razem z psem pobiegać, jeżeli nie jest nauczony takich komend) – około 3 do 5 razy
Jak powinien wyglądać sam trening to zależy o jakim rodzaju treningu mówimy. W psich sportach to osoba szkoląca powinna wyjaśnić co i jak. Jeżeli natomiast wybieramy rzucanie piłką, bieganie po placu dla psów czy wybieganie psa na łące to należy pamiętać przede wszystkim aby trening był dopasowany do możliwości naszego psa. Zwracajcie uwagę na to czy Wasz pies na pewno chętnie biega za piłką, czy nie jest już zmęczony (ziajanie, kładzenie się, niechęć do zabawy itp.) lub czy nie zaczął kuleć podczas aktywności. Jakiekolwiek niepokojące objawy powinny skutkować zakończeniem treningu.
Cool down
Po treningu przychodzi czas na wyciszenie organizmu, czyli tzw. cool down. Chcemy aby organizm naszego psa po ćwiczeniach wrócił do stanu, w którym był przed rozpoczęciem aktywności. Oddech, częstotliwość skurczów serca, to wszystko zaraz po treningu jest przyspieszone, dlatego dzięki rozchodzeniu pomału organizm naszego psa się spowalnia. Dochodzi wtedy do obniżenia tętna, obniżenia temperatury ciała oraz obniżenia częstotliwości oddechów. Wyrównuje się również ciśnienie krwi, organizm się uspakaja i można przejść w stan spoczynku. Ważnym aspektem tak samo jak podczas rozgrzewki tak i w trakcie cool down jest stretching. W trakcie treningu mięśnie stale się kurczą, a dzięki rozciąganiu chcemy aby powróciły to normalnej długości. Stretching pozytywnie wpływa na elastyczność mięśni, zapobiega przykurczom oraz sztywności stawów. Cool down również sprzyja szybszej regeneracji organizmu, a co za tym idzie pies będzie lepiej przygotowany do kolejnego treningu oraz nie będzie czuł takiego zmęczenia mięśni.
"Cool down również sprzyja szybszej regeneracji organizmu, a co za tym idzie pies będzie lepiej przygotowany do kolejnego treningu oraz nie będzie czuł takiego zmęczenia mięśni. "
Jak powinien wyglądać cool down? Odwrotnie do rozgrzewki powinniśmy obniżać intensywność wysiłku naszego psa, spowalniać organizm aż do przejścia do rozciągania i na koniec spoczynek. Sam spacer po treningu już da dużo naszemu psu, najważniejsze to nie wracać prosto do domu czy auta bez nawet chwili rozchodzenia psa. Czas trwania cool down jest podobny jak w przypadku rozgrzewki – od kilku do kilkunastu minut.
Schemat również jest podobny, przykład:
- Spacer w kłusie 2 min z przerwami
- Spacer w stępie (dołączyć slalom) – wszystko w równym tempie 5-10 min
- Stretching aktywny 5 – 10 min
Podsumowując
Każda większa aktywność powinna dzielić się na trzy podstawowe punkty: rozgrzewka, trening i cool down. Co najważniejsze – aktywność powinna być odpowiednio dobrana, indywidualnie do Waszego psiaka. Każdy pies jest inny i nie każdy pies może robić to samo co pies sąsiada czy „fajny Border w internecie”. Ponadto obserwacja, obserwacja i jeszcze raz obserwacja i reagowanie na wszystkie zmiany, odstępstwa, problemy itp. Trening będzie kompletny i dobrze poprowadzony, jeżeli wasz pies dobrze się do niego przygotuje i odpowiednio wyciszy i rozluźni zaraz po. Dzięki rozgrzewce i cool down Wasz pies może uniknąć nieprzyjemnych kontuzji, być lepiej przygotowany do kolejnego treningu, nie odczuwać dolegliwości spowodowanych napięciem mięśni czy przeciążeniem organizmu oraz mieć lepsze wyniki sportowe. Od dzisiaj, kto jeszcze tego nie zrobił wprowadza rozgrzewkę i cool down do każdego treningu swojego psa! Z czasem na pewno zobaczycie pozytywy tej jakże niewielkiej, ale istotnej zmiany.
